ДЭЛХИЙ БИДНИЙ ОРОН ГЭР
Глобус нь дэлхийн жижигрүүлсэн загвар бөгөөд дэлхийн гадаргыг бодитоор дүрсэлсэн байдаг. Хамтдаа тойрон аялж, эх дэлхийтэйгээ танилцацгаая!
Энэ хичээл нь эдгээр асуултад хариулах зорилготой.
Дэлхийн гадарга дээр юу байдаг вэ?
3D-г үзээд дараах асуултад хариулаарай:
Дэлхийг яагаад цэнхэр гариг гэж нэрлэдэг вэ?
Дэлхийг яагаад цэнхэр гариг гэж нэрлэдэг вэ?
Дэлхийн гадаргын ойролцоогоор гуравны хоёр нь усаар бүрхэгдсэн байдаг. Хамгийн том усан бүрхүүл нь далай тэнгисүүд юм. Эдгээрээс хэмжээгээрээ нэгт Номхон далай, дараа нь Атлантын далай болон Энэтхэгийн далай ордог. Тэнгис нь далайгаас харьцангуй жижиг ба эх газар ба далайн устай залгагдсан байдгаараа ялгаатай.
Дэлхийн хамгийн гүн цэгийг газрын зураг дээр Номхон далайгаас хайж олоод гүний хэмжээ болон нэрийг нь харж хэлээрэй.
Дараах зураг болон 3D үзэгдлийн тусламжтайгаар Дэлхийн тив, эх газар болон далай тэнгийсийн гадаргын хэмжээний харьцааг олоорой.
эх газар ба тив
далай, тэнгис
29 %
71 %
35 %
21 %
14,8 %
8,7 %
8,2 %
6,0 %
2,6 %
2,1 %
1,6 %
Номхон далай
Атлантын далай
Энэтхэгийн далай
Ази
Америк
Африк
Антарктид
Европ
Австрали
Дэлхийг хавтгай дээр хэрхэн дүрсэлж болох вэ?
Тивүүдийн хэлбэрийг глобус дээр, мөн газрын зураг дээрх дүрслэлийг нь харьцуулж хараарай!
Юунаас болж ялгаа гарч байна вэ?
Юунаас болж ялгаа гарч байна вэ?
Та нар ч гэсэн Дэлхийг хавтгай дээр дүрсэлж буулгаж үзээрэй.
- Тивүүдийн дүрсийг нэг жүржийн гадарга дээр зураарай. Зураг гоё болсонгүй гэж санаа зовох хэрэггүй!
- Том хүний тусламжтайгаар жүржийн хальсыг 8 тэнцүү хэсэгт хувааж зүсэлт хийгээрэй.
- Хальсыг нь зүссэн зураасыг дагуулан хуулаарай.
- Жүржний хальсан дээр цаас тавиад тивүүдийн зургийг буулгаж зураарай.
- Дутсан хэсгүүдийг нэмж зураарай. Эндээс та нар тивүүдийн хэлбэрт яагаад гажилт гардгийг харж болно.
Газрын зураг бүтээгч нар мөн үүнтэй төстэй аргаар ажилладаг. Дэлхийн гадаргыг аль болох олон "зүсмэл"-д хуваавал илүү нарийвчлалтай дүрслэх болно.
Тивүүдийн талаар бид юу мэдэх вэ?
Дэлхийн гадарга дээрх томоохон хэмжээтэй хуурай газрын хэсгүүдийг тив гэж нэрлэдэг. Тивүүд дотроос хамгийн том нь Ази тив ба энэ нь баруун талаараа Европ тивтэй залгаатай оршдог. Уг хоёр тивийг хамтад нь Евразийн эх газар гэж нэрлэдэг. Хэмжээгээрээ үүний дараа Америк тив орно. Үүний гол хоёр хэсэг болох Хойд Америк ба Өмнөд Америкийн эх газрыг хооронд нь нарийхан "хуурай газрын гүүр" болох Төв Америк холбодог. Европ тивээс өмнө зүгт Африк тив байрладаг. Дэлхийн бөмбөрцгийн хамгийн өмнөд хэсэгт Антарктид тив байдаг ба гадарга нь мөс, цасаар бүрхэгдсэн байдаг. Хамгийн жижиг тив бол Австрали тив. Энэ тивийг заримдаа Номхон далайн олон жижиг арлуудтай хамтад нь авч үздэг байна.
Дэлхийн газрын зураг дээр тивүүдийн нэрсийг зөв аваачиж тохируулаарай.
Америк
Европ
Африк
Антарктид
Ази
Австрали
Дэлхийн хамгийн өндөр оргил аль нь вэ? Газрын зургаас хайж олоорой.
Аль уул нуруунд оршдог вэ? Уг оргилд хамгийн анх гарсан хүмүүсийн талаар интернэтээс мэдээлэл цуглуулаарай.
Аль уул нуруунд оршдог вэ? Уг оргилд хамгийн анх гарсан хүмүүсийн талаар интернэтээс мэдээлэл цуглуулаарай.
Тивүүдийн эвлүүлдэг тоглоом хийцгээе! Тивүүдийн дүрсийг нэг гэрэлтдэг цаасан дээр зураарай.
Энэ цаасаа картон цаасан дээр наагаад, хайчилж аваарай. Хайчилсан хэсгүүдийг нийлүүлэн эвлүүлж тавиарай.
Эрдэмтдийн үзэж байгаагаар 200 сая жилийн өмнөх эртний нэгдмэл тив ийм хэлбэртэй байжээ.
Хэрвээ тивүүдийн хөдөлгөөний талаар илүү ихийг мэдэж авахыг хүсвэл дараах 3D үзэгдлийг үзээрэй!
Энэ цаасаа картон цаасан дээр наагаад, хайчилж аваарай. Хайчилсан хэсгүүдийг нийлүүлэн эвлүүлж тавиарай.
Эрдэмтдийн үзэж байгаагаар 200 сая жилийн өмнөх эртний нэгдмэл тив ийм хэлбэртэй байжээ.
Хэрвээ тивүүдийн хөдөлгөөний талаар илүү ихийг мэдэж авахыг хүсвэл дараах 3D үзэгдлийг үзээрэй!
Зургаан багт хуваагдаарай. Баг бүр нэг нэг тив сонгон авч, уг тивийнхээ талаар дараах асуултуудад хариулаарай.
Хариултандаа „Тив ба далай” хэмээх 3D үзэгдлээс тусламж авч болно.
Хариултандаа „Тив ба далай” хэмээх 3D үзэгдлээс тусламж авч болно.
- Энэ тив нь ямар далай, тивтэй хиллэдэг вэ?
- Энэ тив хэр зэрэг том бэ?
- Энэ тив нь тивүүдийн дунд хэмжээгээрээ хэдэд орох вэ?
- Газрын зураг дээрээс тивийн хамгийн өндөр цэгийг нэр, өндрийн хэмжээтэй нь олоорой.
Баг бүр өөрийн сонгосон тивийн тухай ханын сонин хийж, бусад багтаа танилцуулаарай! Ханын сониндоо тивийнхээ газрын зураг (гараар зурсан ч байж болно), дээрх асуултуудад өгөх хариултуудыг, мөн уг тивийг илтгэх хэд хэдэн зураг оруулаарай.
Бүх баг өөрийн тивээ танилцуулсны дараа „Тив ба далай” хэмээх 3D-д орсон дасгалуудыг хийгээрэй!
Сайн тогтоож аваарай!
Глобус нь дэлхийн жижигсгэсэн загвар юм.
Дэлхийн гадаргын гуравны хоёрыг далай тэнгис, үлдсэн гуравны нэгийг нь тив буюу эх газар эзэлдэг.
Далай: Номхон далай, Атлантын далай, Энэтхэгийн далай
Тивүүд: Ази, Америк, Африк, Европ, Австрали, Антарктид
Мэдлэгээ шалгаарай.
- Газрын зураг дээр дэлхийн далайнуудыг зааж харуулаарай.
- Далайнууд нь аль аль тивтэй хэрхэн хиллэдэг вэ? Үүнийг ч гэсэн газрын зураг дээр зааж харуулаарай!
- Тивүүдийг газрын зураг дээр ээлж дараалан заагаарай.
- Аль нь хамгийн том тив бэ? Аль нь хамгийн жижиг нь вэ?
Хариулт
- Аль аль тивүүд зэргэлдээ оршдог вэ?
Хариулт
План зураг, газрын зураг, газрын зургийн масштабын тухай ойлголттой танилцаарай.
Дэлхийн гадаргын хуурай газар нь далайгаар тусгаарлагдсан тивүүдэд хуваагддаг.
План зураг, газрын зураг, газрын зургийн масштабын тухай ойлголттой танилцаарай.
Дэлхийн гадаргын хуурай газар нь далайгаар тусгаарлагдсан тивүүдэд хуваагддаг.
Манай гарагийн түүхийн явцад Дэлхийн эх газрууд байнгын хөдөлгөөнтэй байсан.
Анимейшнд физик газар зүйн зарим сонирхолтой баримтуудыг үзүүлнэ.
Энэхүү агуулга нь газар зүйн солбицол гэж юу болох, тэдгээрийг хэрхэн ашиглах тухай ойлголттой болоход туслах болно.
Манай гарагт нөлөөлж буй байгаль орчны асуудал улам хурцдаж байна.
Дэлхий бол хатуу чулуурхаг гадаргатай, агаар мандалдаа хүчилтөрөгчтэй гараг юм.
Өнөө үед ихэнх хүмүүст манай гараг бөөрөнхий хэлбэртэй гэдгийг мэддэг болсон.
Тектоникийн хавтангууд хоорондоо харьцангуй байдлаар шилжих хөдөлгөөнд оршдог.
Цахим хичээлүүд дэхь иконууд ямар утгатай, мөн тэдгээрийг хэрхэн ашиглаж болох талаар гарын авлага.
In this lesson, you can learn about Avogadro's number.
